Kartolinë postare e viteve 1930 në të cilën shihen gra nga fshatrat e rajonit të Tetovës (sipas stilit të veshjeve, mendohet se janë nga Negotina), të veshura me veshje tradicionale. Nuk mund të përcaktohet me saktësi në cilën pjesë të qytetit është bërë kjo fotografi, por duke u bazuar nga pozicioni i pemëve në prapavijë, duket se është diku pranë parkut pranë Xhamisë së Larme.
Разгледница од 1930-тите години на која можат да се забележат жени од регионот на селата околу Тетово (според стилот на облеката, изгледа дека е од Неготино), облечени во традиционални облеки. Не може точно да се утврди во кој дел од градот е направена оваа слика, но претпоставувајќи според положбата на дрвјата во позадина, се претпоставува дека е некаде близу до паркот околу Шарената Џамија.
Burimi/Извор: Macedonian Time Travel
Dokument nga shteti i lartë Osman
Документ од Османлиската Висока Држава
Emri dhe mbiemri: Ibrahim
Име и презиме:
Emri i babait me vendin të jetesës: Kazim Tetovë 29 vjeç
Датум и место на раѓање: живеење: Казим Тетово 29 години
Data dhe Vendi i lindjes: 1290
Датум и место на раѓање: 1290
Fraksioni fetar (Mezhebi): Islam
Верска припадност (Мезхеб): Ислам
Zanati dhe përshkrimi i tij, jetesa (ekzistenca):Student(Nxënës)
Професија и нејзин опис,живеење, (егзистенција): Студент(Ученик)
I autorizuar për: /
Овластен за: /
Vendbanimi i regjistruar në librin amzë
Место на живеење регистрирано во матична книга
Përshkrimi personal
Личен опис
Lloji i vendbanimit: /
Вид на населено место: /
Numri i shtëpisë: 92/5
Број на куќа: 92/5
Rruga: /
Улицa: /
Lagjja/Fshati: /
Населба/Селo: /
Rrethina: /
Околина: Тетово
Lartësia: mesatare
Висина: Средна
Sytë: Lajthia
Очи: Оревски
Mustaqet dhe mjekra: të freskëta
Мустаќи и брада: Свежи
Shenja dalluese të fiksuara: Të plota
Видливи фиксирани ознаки: Целосни
Emri dhe mbiemri i mësipërm, gjendja dhe përshkrimi i Ibrahimit birit të Kazimit, e cila ka fituar nënshtetësinë (shtetësinë) e shtetit të lartë, njoftohet se kështu është e regjistruar në regjistrin amzë, që (ky) dokument të jetë lëshuar.
Lëshuar në: 25. Maj. 1318/07. Qershor. 1902.
Името и презимето горенаведени, состојбата и опишувањето на Ибрахим, син на Каим, кој стекна државјанство (граѓанство) во високата држава, се известува дека така е запишан во матичниот регистар, за да (овој) документ биде издаден.
Издаден на: 25. Мај 1318/07. Јуни 1902.
Dokument origjinal i përkthyer nga osmanishtja në gjuhën shqipe, garantoj me vulën dhe nënshkrimin tim se kam kryer saktë përkthimin nga osmanishtja në gjuhën shqipe.
PËRKTHYES I AUTORIZUAR GJYQËSOR:
MUSTAFA ALIOSKI
Документот кој е преведен од османлискиот на албанскиот јазик, го гарантирам со моето ветување и потписот, дека преводот од османлискиот на албанскиот јазик е извршен точно.
Авторизиран судски преведувач:
Мустафа Алиоски
Burimi/Извор: Halil Kazim
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid0245rjrJWQ5WDoa9txTqBruaR7WDasV9KdhnAHGNKMeFSbqb1KF8iEot2vaavf2Y4cl
Si në fshatrat tjerë të rrethit të Tetovës ashtu dhe në fshatin Sellcë ekzistojnë lokalitete qe
popullata vendëse i njeh me emrin - kisha. Në Sellcë ekzistojnë tre lokalitete të cilat popullata e Sellcës i njeh me enmrin kisha, si dhe tre lokalitete tjera ku janë gjetur varreza të krishterësh dhe ku gjithsesi do të ketë patur kishë, por që popullata e këtushme nuk i njeh me emrin - kisha.
Në lindje të Sellcës janë dy lokalitete të cilët njihen si: Kisha e Eperme dhe Kisha e Poshtme. Këto lokalitete në të kaluarën ishin mera' të fshatit.
Kisha e Poshtme është një lokalitet me një sipërfaqe prej 2.149 m2. Rreth vitit 1958 në lokalitein e Kishës së Poshtme, ndërtohet objekti i trafostacionit të fshatit. Më 1975 këtu ndërtohet dhe ambulanca e fshatit. Gjatë hapjes së themeleve të këtyre dy objckteve si dhe shtëpive tjera përreth, që kapin një sipërfaqe prej rreth 3.000 m2, janë gjetur varreza të krishtera, d.m.th.: emri Kisha e Poshtme përputhet plotësisht me traditën e krishterë të bashkëngritjes së varrezave dhe kishës në të ngjejtin lokalitet.
Lokaliteti i quajtur Kisha e Epëme është ngjitur me lokalitetine Kishës së Poshtme, nga ana jugore e tij dhe është me një sipërfaqe prej 1.500 m2. Këtu, në vitin 1978, u ndërtua fusha e sportit
pastaj ka vazhduar shtrirja e fshatit që ka arritur deri në Kluzë dhe Bregunë.
Kisha e Mishivecit ndodhet në perëndim të Sellcës, në vendin e quajtur Mishivec. Ky lokalitet ka nje sipërfaqe prej 11.627 m2. Ky lokalitet, në regjistrat kadastralë ka statusin e pronës se
përgjithshme, me nr. kad. 1588, Lartësia mbidetare e këtij lokaliteti, i cili gjithashtu ngrihet si tumbë, ështe 830m.
Lokaliteti është i paprekur nga banorët e Sellcës, edhe pse rreth e perqark tij toka është në prones
private. Megjithëqë nuk ka fakte dhe dëshmi konkrete, për Kishën e Mishivecit thuhet se ka qen kishë katolike.
Varrezat e Kishës së Mishivecit deri vonë ishin të paprekura dhe dalloheshin qartë guret e varreve,
por kohëve të fundit këtu janë hedhur mbeturina, andaj sot nuk duket gjë mbi sipërfaqe të tokes.
Како во другите села во околината на Тетово, и во селото Селце постојат локалитети кои местното население ги познава како - цркви. Во Селце постојат три локалитети кои месното население ги познава како цркви, како и три други локалитети каде што се пронајдени гробници на христијаните и каде што сигурно имало црква, но оваа месна заедница не ги познава тие како цркви.
На исток од Селце постојат два локалитети познати како: Горна црква и Долна црква.
Овие локалитети во минатото биле делови на административата на селото. Долната црква е локалитет со површина од 2.149 м2. Околу 1958 година, на локалитетот на Долната црква, беше изграден објектот на трафостаницата на селото. Во 1975 година, тука беше изградена и амбулантата на селото. При ископувањето на темелите на овие два објекти, како и куќите околу нив, кои заземаат површина од околу 3.000 м2, беа пронајдени христијански гробници, односно, името Долна црква се совпаѓа во целост со христијанската традиција на изградба на гробници и цркви на истиот локалитет.
Локалитетот наречен Горна црква се граничи со локалитетот на Долната црква, од југ и има површина од 1.500 м2. Тука, во 1978 година, беше изграден спортскиот терен, а потоа продолжи ширењето на селото што стигнало до Клузе и Брегуне.
Црквата Мишивец се наоѓа на запад од Селце, на местото наречено Мишивец. Овој локалитет има површина од 11.627 м2 и во катастарските записи има статус на општа сопственост, со број на катастарска парцела 1588. Надморската височина на овој локалитет, кој исто така се издига како гроб, е 830 м. Локалитетот е недопрен од жителите на Селце, иако земјата околу него е во приватна сопственост. Иако нема конкретни факти и докази, за црквата Мишивец се кажува дека била католичка црква.
Гробниците на црквата Мишивец до неодамна биле недопрени и јасно се гледаа камењата од гробовите, Но, во последно време овде се фрла отпад, така што денес ништо не се гледа на површината на земјата.
Burimi/Извор: Qazim Kurtishi "Sellca ndër shekuj" Tetovë 2005, fq.48,49,50
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid02w9JsN3exgCA2DYXvzDzEGdbUyroUJe39tBPceEijRoBxNdiKZabhFXckfYX2tgzul
Ky është objekti i vjetër e Komunës së Tetovës ndodhej në vendin e ku sot gjendet Pallati i Kulturës. Objekti është ndërtuar gjatë periudhës së Mbretërisë Serbe në vitin 1930 dhe u shemb kur u ndërtua Pallati i Kulturës në vitin 1972.
Ова e старата зграда на Општина Тетово која се наоѓала на местото каде што е денешниот Дом на Култура. Зградата била изградена во времето на Српската империја 1930 година и била срушена кога се изградил Домот на Култура во 1972 година.
Burimi/Извор: Portalb
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid02Fre59P7NFJVjkyUc74y7uG1zG7sepaJ7bv2eKDmwoGvQjSG1k6qqaFL24NKy4uDFl
Në këtë fotografi mund të shihet si ishte pamja e bulevardit kryesor të Tetovës. Ky vend ndodhet përballë stacionit të vjetër të autobusëve, i cili tani funksionon si tregu i gjelbërt.
Nëse do të qëndronit në të njëjtin vend sot, ka një shans të mirë që nuk do të mund ta njihnit dot vendndodhjen, sepse shumë gjëra kanë ndryshuar, shumica e apartamenteve në katin përdhesë janë shndërruar në dyqane dhe zyra ku operojnë disa biznese, pjesa ku është bari është ngushtuar dhe e rrethuar nga një mur i shkurtër, gjithashtu pemët janë rritur dhe pengojnë pamjen nga kjo pozitë. Gjithashtu, vërehet se shumica e automjeteve janë nga prodhuesit ish-Jugosllav.
На оваа слика може да се види како некогаш изгледал главниот булевар во Тетово. Ова место се наоѓа спроти старата автобуска станица, која сега функционира како зелен пазар.
Ако би застанале на истото место денес, има голема можност да не успеете да го препознаете местото каде се наоѓате, бидејќи многу се променило, повеќето апартмани на приземје се претворени во продавници и канцеларии кои вршат дејност на разни бизниси, делот каде што е тревата е стеснет и опкружен со краток зид, исто така дрвјата израснале и денес го блокираат повеќето од погледот од оваа позиција. Исто така, се забележува дека повеќето возила се од производители од поранешна Југославија.
Burimi/Извор: skyscrapercity
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid05n3D2VGrGsMAmMCgxV2nY8eB5jAkLyVHrEANcfbpVVdBrYRsJTwwsfxETARc1aoFl
Lokacioni i fotografisë është në vendin ku sot është shkolla fillore "Istikball". Fotografi ka fotografuar nga ana e Gjimnazit të Tetovës "Kiril Pejçinoviq", ku djathtas është Konaku i Pashës ndërsa sot është shkolla fillore "Istikball", pas Konakut është rruga që shkon djathtas dhe del te Ura e Kazazëve apo te shkolla e vjetër e mesme medicinale, kurse pas rrugës shifen muret e Konaqeve të djemve të Koxha Rexhep Pashës ku sot është Burgu i Tetovës, ndërsa majtas është vendi ku sot është shtëpia e OSBE – (Organizata për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë). Supozojmë se fotografia daton diku në vitet 1910-1930.
Локацијата на сликата е на местото каде што денес се наоѓа основното училиште "Истикбал". Сликата е направена од страната на Гимназијата во Тетово "Кирил Пејчиновиќ", каде што десно е Конакот на Паша а денес е основно училиште "Истикбал", по конакот е патот што води десно и излегува кај Казази мост или при старото медицинско средно училиште, а подалеку од патот се гледаат ѕидовите на Конаците на синовите на Коџа Реџеп Паша, каде што денес е Затворот на Тетово, а лево е местото каде што денес е куќата на ОБСЕ (Организација за безбедност и соработка на Европа). Претпоставуваме дека сликата потекнува од некаде во периодот 1910-1930 година.
Burimi/Извор: eduasllatinen
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid02wKTwxtr11utRxnqvuM8kKcTJFzqeNFBwbEDRoSSzJt5MX7vvnB9mYkqsojwZRLQbl
1.Mbulesë koke (shami)
Kjo pjesë e veshjes përbëhet nga material i hollë i pambuktë dhe në sfondin e saj dominojnë motive vegjetabile. Pjesa e prapme është e zbukuruar me disa rradhë vargjesh, të punuara me rruaza.
2.Jeleku
Vishet mbi këmishë dhe është i përbërë nga kadifeja me ngjyrë vishnjeje ose ngjyrë të kaltërt të errët. Pjesa e prapme është e qëndisur me fije sermi të verdhë ose të bardhë. Nga pjesa e përparme ka të rradhitura sumbulla sermi.
3.Këmisha
Prototipi i këmishës në rajonin e Malit të Thatë, përbëhet nga pëlhura e pambuktë me ngjyrë të bardhë. Gjatësia e saj arrin deri në pulpat e këmbëve. Gryka është e çelur në formë të shkronjës T, me mëngë të gjata dhe nga sqetullat poshtë zgjerohet me shumë kinda. Zbukurohet me rruaza në qenarë të jakës, mëngëve dhe pjesën e përparme.
4.Anteria
Materiali bazë është i përbërë nga pambuku dhe mëndafshi me nuanca të çelura dhe vija vertikale. Ka mëngë të gjata dhe gjatësi deri nën gjunj. Është e qendisur me fije sermi dhe e zbukuruar me shirita dhe gajtanë. Në pjesën e gjoksit ka të radhitura sumbulla (kopsa) sermi.
5.Poshi (llahori)
Ngjeshte mbi brezë dhe është i punuar në veg me fije të holla sermi dhe mëndafshi me nuanca të shumta.
6.Pështjellaku (Skutaçe)
Ngjeshet për beli në pjesën e përparme të trupit. Është e ngushtë dhe e shkurtër dhe lidhet për beli me dy gjalma të dredhura leshi dhe sermi. Qenarët zbukurohen me rruaza dhe guaska.
7.Çorapët
Baza e materialit për thurjen e tyre janë fijet e leshit dhe fijet e sermit (i verdhë i bardhë). Gryka e çorapeve thuret deri në pulpë.
8.Çulkat (grykëzat e çorapeve)
Thuren me fije leshi ose sermi (i verdhë i bardhë). Baza e çulkave thuret me fije leshi dhe vendoset nën çorap, kurse pjesa e sipërme thuret me serm dhe fije leshi me nuanca të ndryshme.
9.Opingat
Si material bazë shërben lëkura, në skaje të së cilës hapen vrima ku kalojnë lidhëse prej leshi dhe fiksohen mbi shpinën e këmbës dhe lidhen në nyjet e këmbës. Janë të stolisura me fije mëndafshi, sermi, rruaza dhe monedha.
Tek veshja përfshihen edhe: Skepka,brezi dhe kollani.
1. Покривачка за глава (шамиja):
Овoj дел од облеката е изработен од тенок и памучен материјал, а на позадината доминираат растителни мотиви. Задниот дел е украсен со неколку реда ресни, изработени со ткива.
2. Елек:
Се носи над кошула и е направено од кадифе во боја на вишна или темно сина боја. Задниот дел е изработен со жолто или бело ситно ткаени нишки. Од предната страна се подредени серии од ситно ткаени сумбули.
3. Кошула:
Прототипот на кошулата во регионот на Сува Гора се состои од тенка текстилна материја во бела боја. Неговата должина достигнува до глуждот на нозете. Овратникот е отворен во облик на буквата Т, со долги ракави и од страна на пазувите се шири со многу набори. Се украсува со ресни на вратот, ракавите и предниот дел.
4. Антериа:
Основниот материјал е составен од памук и мешанка со светли и вертикални линии. Има долги ракави и должина до под колената. Има текстилни нишки и е украсен со ленти и врвови. Во делот на градите има подредени серии од ситни сумбули (копчиња).
5. Колан:
Се носи на половината и е изработена со фини свиленинишки и разни нијанси на свила.
6. Престилка (Скутаче):
Се носи прицврстена на предната страна на телото. Тесна и кратка, врзана со две извиткани кожни и свилени врвки. Рабовите се украсени со плетенки и реси.
7. Чорапите:
Основниот материјал за ткаење на чорапите се нишки од кожа и нишки од свилено (жолто и бело). Чорапите се ткаени до глуждот.
8. Грлата на чорапите:
Ткаени со кожни или свилени конци (жолта и бела). Основата на грлата се исткаени со кожни конци и ставени под чорапот, додека горниот дел е исткаен со свилени и кожни конци во разни нијанси.
9. Опинците:
Изработени од кожа, со отвори на рабовите за кожните врвки, фиксирани на стапалото и врзани на глуждот.. Украсени се со нишки од свила, волна, ресни и монети.
Во облеката се вклучуваат и: Капата, каишот и ланчето.
Burimi/Извор:The Grave Organization - Jegunoc
ETHNOLOGICAL MUSEUM OF TETOVA
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid02jLnBwiybf2nM2YXLBofUHq7Q2sJtwtEdrAskSFM3y1JpQtDbUnaeNxP3sYHLLFVFl
video-output-431A337A-9BE2-4C70-A368-6DDB48EA93DC.movNjë video e bërë në vitet 1980, e cila tregon rrugën nga lagja e njohur si Çarshia e Epërme deri në rrugën e lumit Shkumbin. Fillimisht, videoja tregon pjesën ku ndodhet stacioni i policisë, është ndërtesa më e lartë që mund të dallohet, pastaj kthehet në anën tjetër ku mund të shihen vetëm disa tregtarë, ndoshta nuk ka qenë ditë tregu, përndryshe do të ishte shumë e ngarkuar. Duke u ngjitur, shohim bukuritë natyrore që vendi ofron, gjithashtu makineri dhe njerëz që punojnë rreth digave të ndërtuara për të parandaluar përmbytjet. Gjatë rrugës, shifet stacionin elektrik në anën tjetër të lumit, i cili është ndërtuar në vitet 1930. Inçizimi përfundon me një pamje panoramike të qytetit ku mund të dallohen disa ndërtesa referuese si spitali dhe në fund kamera fokusohet në rrugën industriale.
Снимка направена во 1980 години кое го покажува целиот пат од квартот познат како Горна Чаршија до патот на реката Пена. Првично снимката го покажува делот каде што се наоѓа полициската станица, тоа е повисоката зграда која може да се забележи, потоа се свртува во друга насока каде што може да се видат само неколку трговци, веројатно не било пазарен ден, инаку ќе беше гужва. Како што се качуваме, нагоре можеме да ги видиме природните убавини кои ги нуди местото, исто така машини и луѓе кои работат околу браните кои беа изградени за да спречат поплави. По патот, се гледа електро-станицата на другата страна на реката која беше изградена во 1930-тите. Видеото завршува со панорамски поглед на градот каде што може да се забележат некои карактеристични згради како болницата и на крајот камерата се фокусира на индустрискиот пат.
Burimi/Извор: Arhiva Makedonija
Video edit: Dashmir Mulaki
Facebook post: https://fb.watch/p-KHTmEpjK/
Në këtë fotografi që daton nga vitet 1930, shihet vendi i njohur si tregu i vjetër në Tetovë, kjo rrugë sot quhet Strasho Pinxhuri dhe ende është një zonë shumë e frekuentuar për blerje. Disa nga ndërtesat që shihen në fotografi ekzistojnë edhe sot ashtu siç janë, ndërsa disa prej tyre janë shembur. Qartë shihet se është një rrugë shumë e ngarkuar, gjë që vazhdon edhe sot. Në këtë rrugë mund të gjenden kryesisht biznese tekstili dhe disa dyqane të vjetra artizanale që kanë mbijetuar deri më sot.
На оваа слика која датира од 1930-тите години се прикажува местото познато како старата пазарна област во Тетово, оваа улица денес се нарекува Страшо Пинџур и сeуште е многу фреквентна за пазарање. Некои од зградите кои можат да се видат на слика се уште постојат денес како што се на сликата, додека некои од нив се срушени. Јасно се гледа дека е многу фреквентна улица, како и денес. На оваа улица се наоѓаат пред се текстилни бизниси и некои стари занаетчиски продавници кои се опстоени до денес.
Burimi/Извор: eduasllatinen
Facebook post:
Fotografi e Xhamisë së Larme e bërë në vitin 2004. Xhamia e Larme është një monument simbolik që ndodhet pranë lumit Shkumbin në Tetovë, Maqedoni e Veriut. Xhamia u ndërtua në vitin 1438 me financimin e dy motrave nga Tetova: Hurshida dhe Mensure, të cilat janë varrosur brenda kompleksit të xhamisë. Më vonë, xhamia u rikonstruktua në vitin 1833 nga Abdurrahman Pasha. Në anën e majtë të fotografisë shohim një ndërtesë në stil barok. Nuk ka informacion të saktë për funksionin e saj në të kaluarën. Megjithatë, burime jo të verifikuara thonë se ajo ishte në pronësi të një nga pasardhësit e familjes Deralla, dhe iu shit dikujt në vitet 1950’ta. Sot, aty ndodhet një qendër tregtare.
Сликата на Шарена џамија направена во 2004 година. Шарена џамија е aмблематичен спoменик која се наоѓа покрај реката Пена во Тетово, Северна Македонија. Џамијата е изградена во 1438 година со финансиска помош на двете сестри од Тетово: Хуршида и Менсуре, чии гробови се наоѓаат во комплексот на џамијата. Подоцна, џамијата беше реконструирана во 1833 година од Абдурахман Паша. На левата страна на сликата гледаме зграда во барок стил. Нема точни информации за нејзината функција во минатото. Сепак, непотврдени извори тврдат дека во тоа време била во сопственост на еден од потомците на семејството Дерала, и дека била продадена во 1950-тите години на друго лице. Денес, таму се наоѓа трговски центар.
Burimi/Извор: julian-hoffman
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid0fMUSdhM6oP5T4BhyDi5NLCoiGvFqv1hKSMtMYus3Kt2S2peaRxadtAug3ZCuLD14l
Ura e parë e rrënuar, që gjendej afër Xhamisë së Pashës, është ndërtuar nga Abdurrahman Pasha në vitin 1821, ndërsa është prishur nga regjimi i Mbretërisë jugosllave në vitin 1934, kur në afërsi të saj është ndërtuar një urë e re, me parametra bashkëkohore të pamjes arkitekturale. Kjo urë e vjetër e gurit mbi lumin Shkumbin, për dallim nga ajo e reja që ndërron pozicion, ka qenë disa metra mbi Hamamin e vjetër të qytetit, duke lidhur të dy anët përpara Xhamisë së Pashës.
Првиот уништен мост, кој се наоѓал близу до Џамијата Паша, беше изграден од страна на Абдурахман Паша во 1821 година, а е срушенод страна на режимот на Југословенското Кралство во 1934 година, кога во близина на истиот беше изграден нов мост со современи архитектонски параметри. Стариот камен мост над реката Пена, за разлика од новиот што ја менува позицијата, беше неколку метри над стариот градски Амам, поврзувајќи ги двата брега пред Џамијата на Пашата.
Burimi/Извор: skyscrapercity.com
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid0kbqpWXnzAdkTLtAgryMM6ikQRUtyK3B2NLadAVhW8rLGL6X4dwUrVY9E3HyRpfTWl
Fotografi e bërë në Tetovë rreth viteve 1910, ku një grua muslimane po është duke hyrë në shtëpi. Gruaja është e veshur me një mantil që i mbulon tërë trupin, koka gjithashtu është e mbuluar, në këmbë ajo ka këpucë të njohura në gjuhën vendase si "BATA". Në këtë foto mund të shihet mënyra si ishin ndërtuar shtëpitë me gurë dhe baltë, dyert, dritaret dhe panelat e tyre janë të bëra nga druri, shkallët janë improvizuar gjithashtu me gurë dhe rruga nuk është e shtruar fare, por qartë shihen gjurmët e kuajve që kanë kaluar në të. Sa i përket vendit ku është bërë fotografia, sipas murit që shihet në sfond, besohet se është muri i Teqesë Arabati Baba, i cili ekziston edhe sot.
Сликата е направена во Тетово околу 1910 година каде муслиманска жена се гледа влегувајќи во куќа. Жената носи мантил што го покрива целото нејзино тело, главата исто така и е покриена, на нозете носи гумени чевли познати како ‘БАТА’. На оваа слика се гледа начинот на кој куќите биле изградени со користење на камен и глина, вратите, прозорците и нивните рамки се изработени од дрво, скалите се импровизирани исто така од камен, а патот не е поправен, но јасно може да се забележат траги од коњите кои поминале. Што се однесува до локацијата каде била направена сликата, според ѕидот кој може да се види во позадина, се верува дека станува збор за ѕидот на Арабати Баба Теќе кој и денес постои.
Burimi i fotografisë: Telegrafi.com
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid02wiBS9pC2GwaUwKn51kzpuB7ssVaLP2w5wUvtZv8vMehRsxrsHYhzQV3izeQXU1XBl
Në vitin 1947 nisi ndërtimi i pistës së parë pë ski kërcime në Kodrën e Diellit. Kjo gjithashtu paraqet rampën e parë të ski kërcimeve në Maqedoninë e Veriut. Rampa e skijimit ishte e lartë 30 metra. Ajo u përdor për herë të parë më 10.02.1948, kur u zhvillua kompeticioni i parë i skijimit në Kodrën e Diellit. Në vitin 1951 u mbajt turneu Jugosllav për skijim në Kodrën e Diellit. Rampa e skijimit u përdor deri në fund të vitit 1951. Fatkeqësisht, që atëherë filloi të shkatërrohet pasi askush nuk është kujdesur për të.
Градбата на првиот скијачки скок во Попова Шапка започна во 1947 година. Ова исто така претставува прв скијачки скок во Северна Македонија. Скијачкиот скок беше висок 30 метри. Првично беше ставен во употреба на 10.02.1948 година, кога се одржа првото натпреварување на скијачки скок во Попова Шапка. Во 1951 година се одржа турнирот во Југославија за скијачки скок во Попова Шапка. Скијачкиот скок се користеше до крајот на 1951 година. За жал, оттогаш почна да се распаѓа поради отсуство на оддржување.
Burimi: skisprungschanzen.com
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid0UfpGbkysERfuMfbGepMaL4pGcqpQyS53uv31uYjPsV6kLb4Z8MXiKanZYwwBQLFnl
Përkthimi: Lavdi Zotit u bë kjo çezmë parajsë e përsosur, Zotëruesin mirëbërës Rexhep Pashën (Pasha shqiptar i Pashallëkut të Tetovës) mos ta gjejë fatkeqësi, O ti që vjen të pijsh prej këtij uji të kaluarën (e tij) kujto, Për hir të Imam Hyseinit të pihet (ky ujë i bekuar).
Viti i ndërtimit 1205 hixhri (vj. 1790/91)
Превод: Слава на Бог, оваа чешма стана рајска перфекција, Господарот добротворец Реџеп Паша (Албанскиот паша на Тетово) да не го најде невоља, О Ти што доаѓаш да пиеш од оваа благословена вода (негова) сети се, За чест на Имам Хусеин нека се пие (оваа благословена вода). Година на изградба 1205 хиџре (1790/91г).
Burimi: Ali Vishko, "Teqeja Harabati Baba e Tetovës dhe Roli i saj Historik e Kulturor në të kaluarën" fq.97
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid0EQ17WJT6MGhQaiqvAA8Y91xABaCX2shK2kRSevjJZHyEwDM12fcfSKBCiqGUTkAMl
video-output-88F7230E-B377-4BC4-943D-7325FA9E7B30.movKy inçizim i realizuar në vitin 1958 fillon në Qendrën e Skijimit Kodra e Diellit ku përveç bukurisë natyrore, shohim edhe njerëz që skijojnë dhe që po zbaviten. Pas periudhës së dimrit, videoja përqendrohet në Majen e Titos dhe përrethitë e saj, ku gjithashtu mund të shihet një liqen i vogël malor. Pas kësaj, inçizimi paraqet vlerat bujqësore të rajonit. Inçizimi vazhdon në drejtim të poshtëm drejt qytetit, ku paraqet stilin e jetesës dhe pikat referuese të qytetit.
Ова е снимка направена во 1958 година и започнува во Ски Центарот Попова Шапка каде, освен природната убавина, можеме да видиме и луѓе кои скијаат и се забавуваат. По зимскиот период видеото се фокусира на Титов Врв и неговата околинa, каде што исто така може да се види и едно мало планинско езерце. Потоа видеото ги претставува земјоделските вредности на регионот. Видеото продолжува надолу кон градот, каде што го претставува начинот на живеење и знаменитостите на градот.
Burimi/Извор: youtube stahlkappe666
Facebook post: https://fb.watch/p-KsfVaTvp/
Hamami i vjetër publik i Tetovës, i ngritur nga fundi i shekullit XV nga Mehmet bej Çelebiu, pranë lumit Shkumbin, që u ka shërbyer me shekuj tregtarëve aristokratë të kohës gjatë shtegtimeve të tyre nëpër rrugën “Via Egnatia”, përjeton “rilindjen” e tij nëpërmjet një projekti të përbashkët të Ministrisë së Kulturës, Qendrës Nacionale Konservuese dhe Ambasadës amerikane në Shkup, në vitin 2006. Riparimi i parë dhe shndërrimi i Hamamit në Galeri artistike është bërë në vitin 1968.
Nga fundi i shek XV dhe fillimi i shek XVI, Mehmet bej Çelebiu, i biri i Isa Beut, i njohur si donator i shumë objekteve profane në Sanxhak dhe Bosnjë, ka ndërtuar Banjën publike në Tetovë, të njohur si hamami i vjetër. Objekti karakterizohet me një arkitekturë islame profane. Është një tek-hamam karakteristik arkitektural, që është i ndërtuar në kombinim me gurë dhe tulla, përderisa në disa vende ballkanike ka edhe çifte-hamame. Hamami i Tetovës ka rolin utilitar, sepse është i vendosur në kuadër të një kompleksi objektesh.
Në afërsi të hamamit është Xhamia e Pashës, parku i qytetit, shtëpitë profane dhe muret e larta, konakët, urat dhe dy objektet nga shekulli XIX, nga të cilët në njërin ishte vendosur Shkolla e Mesme e Mjekësisë, e cila ka kaluar në objekt të ri, ndërsa në vitin 2006 ishin vendosur disa paralele të Gjimnazit. Në tjetrin, ende po funksionon Arkivi Historik i Tetovës. Gjithë ky aglomerat karakterizohet me elemente kulturore-historike dhe paraqet një hapësirë kulturore reprezentative, që mund të josh turistët, dashamirët dhe historianët e artit.
“Në Perandorinë osmane, atje ku ka pasur xhami, han dhe timaret, është ndërtuar edhe hamami. Hamami ka funksionuar me skemën e hamameve standarde osmane. Brenda tij ka pasur një gur qendror, ujë të nxehtë, pjesën e banjës me avull dhe dyshemenë e nxehtë, pikërisht sipas metodave termale romake”, thotë historiani i artit nga Tetova, Behixhudin Shehapi.
Hamami i Tetovës, i cili ka qenë i ashtuquajtur tek-hamam, ka qenë mjaft i vizituar, por vetëm nga meshkujt, ndonëse në rajonin e Ballkanit ka pasur edhe çifte-hamame, për meshkuj dhe femra veç e veç. Brenda ka pasur vend për gardërobë, hapësirë për relaksim dhe pjesën e hyrjes. Për kohën kur ka funksionuar, hamami ka plotësuar të gjitha kushtet e një banje standarde. Vizitorë të hamamit kanë qenë kryesisht udhëtarë me karvanë dhe tregtarë aristokratë, të cilët kanë kaluar nëpër këtë qytet, për të vazhduar shtegtimin e tyre të gjatë nëpër rrugën e njohur “Via Ignatia”.
“Në hamam zakonisht shkonin ata nga shtresat aristokrate, të cilët për tregti merrnin rrugë të largët dhe janë ndalur për pastërti dhe relaksim. Në shumë vende të orientit edhe sot përdoren banja të ngjashme, që në Evropë njihen si “sauna”, thotë Shehapi.
Ky objekt, deri në vitin 1915, ka funksionuar si hamam publik, kurse më vonë nga vitet 1950-1960 ka shërbyer si depo e Fabrikës së sheqerit në Manastir. Nga fundi i viteve të 60-ta riparohet dhe shërben si galeri artistike, ku janë hapur disa ekspozita pamore, por pas vërshimeve të lumit Shkumbin në vitin 1979, objekti shkatërrohet nga lagështia dhe rëra që grumbullohet brenda tij.
Pas riparimit, që ishte bërë me një “kiç-intervenim” në enterier nga ana e disa punëtorëve hotelierë privatë, objekti për më shumë vite është shfrytëzuar si kafe-restorant. Me iniciativën e një grupi të qytetarëve, ish-Enti për Mbrojtjen e Monumenteve Kulturore-Historike, i cili është shndërruar në Qendër Nacionale Konservuese, nëpërmjet Ministrisë së Kulturës së Maqedonisë dërgon një projekt në Ambasadën amerikane në Shkup, për riparimin dhe adaptimin e objektit në galeri artistik.
Амамот во Тетово, беше изграден кон крајот на XV век од Мехмет беј Челебиу, близу реката Пена, кој служеше со векови на аристократските трговци во време на нивните патувања по патот "Via Egnatia",. Амамот ја искусува неговата "ренесанса" преку заеднички проект на Министерството за култура, Националниот конзервативен центар и Американската Амбасада во Скопје, во 2006 година. Првото реновирање и претворање наамамот во уметничка галерија беше направено во 1968 година.
Од крајот на XV и почетокот на XVI век, Мехмет Беј Челебиу, синот на Иса Беј, познат како донатор на многу световни објекти во Санџак и Босна, ја изградил и јавната бања во Тетово, позната како старата бања (амам). Објектот е карактеризиран со исламска световна архитектура. Тоа е типичен архитектурен објект на амам, изграден во комбинација со камен и цигла, додека во некои балкански места има и двојни амами. Амамот во Тетово игра утилитарна улога, бидејќи е сместен во рамки на комплекс на објекти. Близу до амамот е Шарената Џамија, градскиот парк, световни куќи, високи зидови, конакот, мостовите и двата објекти од XIX век, од кои во едниот беше сместена Средната Медицинска Школа, која премина во нов објект во 2006 година, додека во другиот, сè уште функционира Историскиот Архив на Тетово.
Целокупниот овој агломерат се карактеризира со културно-историски елементи и претставува репрезентативен културен простор, кој може да ги привлече туристите, љубителите и историчарите на уметноста.
"Во Османлиската империја, таму каде имало џамии, анови и тимари, биле изградени и амами. Амамот функционираше според стандардните останати османлиски амами. Внатре имало централен камен , топла вода, простор за парна бања и затоплен под, точно според методите на римските термални бањи", вели уметничкиот историчар од Тетово, Бехиџудин Шехапи. Амамот во Тетово, кој беше наречен тек-амам, беше многу посетен, но само од мажите, иако на Балканот имаше и двојни амами, за мажи и жени посебно.
Внатре имало место за гардероба, простор за опуштање и делот за влез. За време на своето функционирање, амамот ги исполнил сите услови на стандардната бања. Посетителите на амамот пред се биле патници со караван и аристократски трговци, кои поминувале низ градот, за да го продолжат своето долго патување преку патот "Via Ignatia". "Во амам обично оделе богатите, кои за трговија патувале далеку и си застанувале за чистење и опуштање. Во многу источни земји уште се користат слични бањи, што во Европа се познати како "сауни", вели Шехапи.
Овој објект, до 1915 година, функционираше како јавна бања, а подоцна, од 1950-те до 1960-те години служеше како складиште за фабриката за шеќер од Битола. Од крајот на 60-тите години беше реновиран и послужи како уметничка галерија, каде беа отворени неколку сликарски изложби, но по поплавите на реката Пена во 1979 година, објектот беше уништен од влагата и од камењата што се натрупаа внатре.
По поправката, која вклучувала таканаречен „лифтинг“ од страна на неколку работници од приватни хотелиери, објектот неколку години се користел како кафе-ресторан. Со иницијатива на група граѓани, и поранешниот Завод за заштита на културно-историските споменици, кој се претвори во Национален конзервативен центар, преку Министерството за култура на Северна Македонија беше испратен проект во Американската Амбасада во Скопје, за реновирање и приоспособување на објектот во уметничка галерија.
Autor i tekstit/Автор на текстот:Ismail Arsllani
Burimi i fotografisë/Извор на слика: tetova.gov.mk
“This publication was produced with the support of the Civil Resilience Mechanism program financed by the European Union. Its contents are the sole responsibility of HUTA and do not necessarily reflect the views of the European Union.”
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid0EtQ2UEKbZwH1WicVjT3cvJJtD9NJ6CFH1Vx4j4Xe4UbeuKcXCBrH6WZJbfr31jMul
Teqeja Harabati Baba në Tetovë nisi të ndërtohej në vitin 1538 nga ana e Sersem Ali Dede, ndërtimi i saj zgjati dhjetë vjet dhe përfundoi në vitin 1548.
Në vitin 1799, vakëfi i siguruar nga Rexhep Pasha krijoi terrenin aktual të teqesë, i cili njëherit është edhe tempulli më i mirë i Bektashinjve i mbijetuar në Evropë. Teqeja Harabati Baba është një teqe komplekse, me arkitekturë madhështore dhe mbresëlënëse e cila përbën një perlë të arkitekturës në Ballkan ajo përmban objektet si: faltorja, shtëpia ose konaku veror, selamllëku (dhoma e pritjes), biblioteka, qoshku veror dhe shatërvani i teqesë, shtëpia dimërore me objekte tjera, faltorja e vogël, mauzoleu (godinë e mbuluar me varre të udhërrefyesve të teqesë), kuzhina e vogël, varri i Baba Mehmet Arabatit rrethuar me shufra hekuri, restoranti, furra, hambarët, çezma, varrezat, kulla e rojeve mbi hyrjen kryesore.
Teqeja ka katër porta në të cilat ka shkrime dhe figura të gdhendura, të cilat simbolizojnë elemente nga doktrina bektashiane. Harmonia në kompozimin e detajeve dhe shumë cilësi të tjera, i japin vlera të veçanta artistike.
Теќето Арабати Баба во Тетово почна да се гради во 1538 година од страна на Серсем Али Деде, изградбата траеше десет години и заврши во 1548 година.
Во 1799 година, вакуфот осигуран од Реџеп Паша го создаде тековниот простор на теќето, кој истовремено е и најдобриот бекташки храм што преживеа во Европа.
Теќето Арабати Баба е комплексно, со прекрасна и импресивна архитектура, што претставува скапоцен камен на балканаската архитектурата и вклучува структути како што се: молитвената соба, викендичката или верандата, приемната соба (селамлик), библиотеката, летната соба и фонтаната на текето, зимскат куќа со други објекти, малата молитвена соба, мавзолејот (зграда покриена со гробови на водачите на текето), малата кујна, гробот на Баба Мехмет Арабати опкружен со железни огради, ресторанот, фурната, плевните, чевлите, гробиштата и чуварската кула над главниот влез.
Теќето имало четири порти со натписи и врежани фигури, кои симболизираат елементи од бекташската-доктрина. Хармонијата во композицијата на деталите и многуте други квалитети и даваат посебни уметнички вредности.
Autor i tekstit/Автор на текстот: Luljeta Abazi "Thesar i Rexhep Pashës"
Burim i fotografisë/Извор на слика: eduasllatinen
Facebook posts: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid02uJigK1PpkQP9aNMjggneZd688FSReYC8pC8QacXzLZj5yXFgQ3Bq4iygxUW5RKPyl
Mbi lumin Shkumbin të Tetoves ka pasur katër ura të ngritura, të cilët i kanë lidha dy brigjet e kundërta të qytetit, por fatkeqësisht vetëm njëra akoma është e ruajtur dhe është funksionale edhe në ditët e sotme. Krahas përdorimit qe kanë këto objekte komunikacioni ato kanë edhe vlera mjaftë të mëdha kulturore dhe historike. Mirëpo, mjerisht, sot e kësaj dite nuk janë gjetur dokumente të shkruara, sipas të cilave do të dokumentohej në menyrë ekzakte viti i ndërtimit të tyre apo edhe ndonjë shënim tjetër relevant që lidhet me historikun e ndërtimit të tyre.
Sipas stilit dhe karakteristikave të ndërtimit, supozohet të jenë ndertuar në periudhën e hershme të Perandorisë Osmane (shekujt XV-XVI) përkatësisht, në periudhën e ngritjes dhe kulminacionit të zhvillimit politik, ekonomik dhe kulturor të kësaj perandorie. Ishte pikërisht kjo kohë kur edhe fillon impakti i kulturës orientale në trevat tona.
Ura e Çarshisë së Epërme, ka qenë e vendosur pikërisht në vendin ku ishte e ndërtuar çarshia e epërme e qytetit, prandaj e mban edhe këtë emër. Ura ka pasur një hark gjysmëhëne,ndërkaq materiali ndërtimor ka qenë vendas, gurë i gdhendur. Niveli i kalldrëmit të urës pasqyrohet në muret ballore nëpërmjet një kornize të gurit me profil të kurbët (parapet) me gjerësi 20 centimetra, dhe lartësi 60 centimetra.
Kjo urë, u rrënua në vitin 1979, nga vërshimet e mëdha që kapluan Tetovën në atë vit, dhe si e tillë mbeti vetëm në kujtesën e banorëve të vjetër të ketij qyteti dhe rrethinës saj.
Në fotografi prapa urës shihet Kupru Xhamija ose siç njihet Xhamia e madhe si dhe medreseja e xhamisë.
Над реката Пена во Тетово постоеле четири моста кои ги поврзувале двата краишта на градот, но, за жал само едниот се уште постои и е функционален во денешен ден. Освен нивната употреба како комуникациски објекти, тие исто така имаат значителни културни и историски вредности. За жал, до денес не се пронајдени писмени документи кои точно би ја документирале годината на нивната изградба или би дале релевантна белешка поврзана со историјата на нивната изградба.
Според стилот и карактеристиките на градбата, се претпоставува дека се изградени во раниот период на Отоманската империја (XV-XVI век), во периодот на кулминација на политичкиот, економскиот, културниот развој на оваа империја. Точно во овој период започна влијанието на ориенталната култура во нашите краишта.
Мостот на Горна Чаршија беше поставен точно на местото каде што беше изградена Горната Чаршија на градот, и затоа го носи тоа име.
Мостот го изградил Хасан Паша. Мостот имал полукружен лак, а градежниот материјал бил локален, делкан камен. Нивото на тротоарот на мостот се рефлектира во потпорните ѕидови преку камена рамка со заоблен профил (парапет) со ширина од 20 сантиметри и висина од 60 сантиметри.
Овој мост беше разурнат во 1979 година поради големите поплави што го погодија Тетово и остана само во сеќавањето на старите жители на градот и околината.
На фотографијата после мостот можете да ја видите Купру џамија како и медресата на џамијата.
Autor i tekstit/Извор на текстот: "Metafora " - Revistë për letërsi, art dhe kulturë, page: 68, 69.
Burim i fotografisë/Извор на слика: Tetova e vjetër
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid0QFibvW8NCwo2Qurw9bqb2AWXSbadT1UG4DEqEgS2Qy3ydxxJBJNhP8M1xLi5vyBXl
Kisha në pjesën e vjetër të Tetovës është një nga kishat ortodokse më të bukura në Rajonin e Pologut dhe është selia e Nënkishës së Tetovës. Ndërtimi i kishës nisi në vitin 1903 dhe u përfundua në vitin 1918, ndërsa u bekua më 12 qershor 1925. Kisha feston patronatin më 24 Maj, në ditën e Shën Kirilit dhe Shën Metodit.
Iniciatori i ndërtimit ishte Prota Mihail (Miso Martinovski), një pop ortodoks në atë kohë i njohur si mbrojtës i krishterëve ortodoksë nga autoritetet Turke. Në atë kohë, si Nën-Kishë bëri këmbëngulje tek Sulltan Ahmeti i Stambollit për ndërtimin e kishës. Miratimi u fitua më 21 Nëntor 1902. Në fillim të ndërtimit, ndërtesa pësoi disa vështirësi si rezultat i paqëndrueshmërisë dhe lagështisë së tokës, dhe për të larguar ujin nga themelet e kishës, u ngulën drunj gështenje. Mendohet se sa e lartë është kisha, aq e thellë është nën tokë për të mos u ekspozuar ndaj rrëshqitjes, ndërsa themelet u lyen me plumb.
Gjatë ndërtimit, u përdor ygur gëlqeror nga e gjithë krahina, përmes samareve të kuajve u sollën nga Kalaja e Tetovës. Kryemjeshtëri gjatë ndërtimit ishte një selanikas me prejardhje Maqedonase. Kisha u ndërtua për një kohë të gjatë me kontributet vullnetare të besimtarëve të dhuruara nga të krishterët e zonës së Tetovës dhe rrethinës. Ndërtimi u përfundua në vitin 1918 dhe kisha u bekua më 12 korrik 1925, në Ditën e Shën Pjetrit, nga Patriarku i asaj kohe, Varnava.
Црквата во стариот дел на Тетово е еден од најубавите православни храмови во Полошкиот Регион и седиште на Тетовското архијерејско намесништво. Изградбата на црквата е започната во 1903, завршена 1918, а осветена на 12 јуни 1925 година. Патронот на црквата се слави на 24 мај на денот на просветителите Св. Кирил и Методиј.
Иницијатор за градбата бил Прота Михаил (Мисо Мартиновски), примерен свештеник од тоа време, познат како заштитник на православните христијани од турските власти. Во тоа време како Архиерејски наместник успеал од Султанот Амид од Цариград да издејствува изградба на црквата. Одобрението го добил на 21 ноември 1902-та година. На почетокот на градбата, мајсторите наидувале на одредени потешкотии, како релзутат на нестабилноста и влажноста на земјиштето, а со цел да биде отстранета водата од темелите на црквата, биле набивани костенови колци. Се смета колку што е црквата висока толку е и длабока за да не биде подложена на лизгање, а темелите биле поливани со олово. При градбата е користен камен бигор кој од целото месно население, на самарчиња на грб е носен од Тетовското кале. Главен мајстор при изведбата на работите бил извесен солунчанец од македонско потекло. Црквата се градела долго време со доброволни прилози на дарежливи христијани од Тетово и околината. Градбата била завршена во 1918-та година а црквата е осветена на 12 јули 1925-та година на ден Петровден од страна на тогашниот Патријарх Варнава.
Burimi i tekstit/Извор на текстот: svetapetka.tripod
Facebook post: https://www.facebook.com/tetovomuseum/posts/pfbid02Mxv9XbqA36MxV22bpoEwbUrJHkoS4UquipH3WmdjCnCXB3XTD4EHhKx1JPLfSkdQl
video-output-C1A6B256-B1D3-4A04-A255-F4ECF52CB73B.movInçizim amator i datuar nga viti 1990, ku mund të shohim se si dukej qyteti para 30 vitesh. Inçizimi zhvillohet kryesisht në rrugën kryesore të qytetit të quajtur bulevardi Ilinden. Në pjesën e dytë, inçizimi zhvillohet në rrugën Strasho Pinxhur, e cila është e frekuentuar shumë dhe e mbushur me dyqane të ndryshme.
Аматерска снимка од 1990 година каде можеме да видиме како изгледал градот пред 30 години. Снимката се одвива претежно на главниот булевар во градот, наречен Илинден. Во вториот дел, Снимката се одвива на улицата Страшо Пинџур, која е многу фреквентна и полна со различни продавници.
Video edit: Dash Mulaki
Facebook post: https://fb.watch/p-KhdY3OBn/
