Simbolet Ilire në muret e Xhamisë së Pashës në Tetovë

Shkruan: Dr.Sc. Ilmi Veliu

Diellin ilir e kemi hasur të pikturuar edhe në muret e jashtme të xhamisë kryesore në qytetin e Tetovës, e quajtur ,,Xhamia e Larme,, për shkak të fasadës së sajë të pikturuar, ku dielli është i paraqitur me rreze të ngjyrosura bukur e që nuk kanë lidhje as me simbolin e fesë Islame që është gjysëmhëna e as me ndonjë simbol tjetër që duhet ta posedojë xhamia.

Pastaj diellin ilir e gjetëm edhe në brendinë e xhamisë kryesore të Kërçovës ku është i bërë në mënyrë shumë artistike, nga një lloj metali i fortë, ndoshta nga bakërri apo bronëzi i lëmuar dhe i ngjitur lartë në murin e xhamisë. Nëntë rreze të diellit janë më të gjata dhe nëntë të tjera janë më të shkurtëra dhe qëndrojnë mbi ata të gjatat. Sipërfaqja e diellit me gjithë rrezet shndërit aqë shumë saqë duket se është i praruar në arë dhe është i vendosur në një lartësi prej 5 metrash në vendin e quajtur ,,Minber,, i cili vend ndodhet në brendi të xhamisë në pjesën e përparme, aty ku qëndron Imami, personi fetarë që prinë apo udhëheqë në lutjet fetare në xhami. Edhe këto simbole nuk kanë lidhje fetare as me myslimanët e as me xhaminë, bile sipas rregullave strikte të fesë Islame, gjatë kryerjes së lutjeve fetare qofshin në xhami ose në shtëpi nuk eshtë e lejuar përpara personit që ka vendosur ti lutet Zotit, të ketë fotografi, piktura, skulptura dhe sende të tjera pa marrë parasyshë se çka simbolizojnë ata.

Besimi i krishterë po edhe ai mylimanë janë fe monoteiste ku besohet në një Zot dhe kanë vetëm nga një simbol, kryqin e gjysëmhënën; dhe rreptësishtë është e ndaluar te të dy fetë që të përdoren edhe simbole tejra pagane afër kryqit e gjysëmhënës.